Năm nay em 16 tuổi, đang học lớp 11 nhưng kết quả không tốt. Vì thế, em dự định nghỉ học để xin đi làm công nhân ở ngay gần nhà, vừa đỡ lãng phí thời gian, vừa có thêm thu nhập phụ giúp gia đình.

Em có đến nơi đăng thông tin tuyển dụng thì họ trả lời có công việc cho em làm, sẵn sàng ký hợp đồng lao động với em, nhưng điều kiện bắt buộc là phải có sự chấp thuận bằng văn bản của bố mẹ em. Trong khi, bố và dì (vợ hai của bố em) không đồng ý, họ yêu cầu em cố học xong lớp 12 rồi tính tiếp, không học đại học thì ít nhất phải học được một nghề nào đó.

Các anh chị tư vấn giúp em: Em có được tự ký kết hợp đồng lao động hay không?

Trả lời

Hợp đồng lao động, theo Điều 15 Bộ luật Lao động năm 2012, “là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả lương, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”.

Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản. Đối với công việc tạm thời có thời hạn dưới 03 tháng, các bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói.

Hợp đồng lao động được giao kết dựa trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực. Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.

Nghĩa vụ giao kết hợp đồng lao động được quy định tại Điều 18 của Bộ luật này. Đó là:

“1. Trước khi nhận người lao động vào làm việc, người sử dụng lao động và người lao động phải trực tiếp giao kết hợp đồng lao động.

Trong trường hợp người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì việc giao kết hợp đồng lao động phải được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của người lao động.

2. Đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng thì nhóm người lao động có thể ủy quyền cho một người lao động trong nhóm để giao kết hợp đồng lao động bằng văn bản; trường hợp này hợp đồng lao động có hiệu lực như giao kết với từng người.

Hợp đồng lao động do người được ủy quyền giao kết phải kèm theo danh sách ghi rõ họ tên, tuổi, giới tính, địa chỉ thường trú, nghề nghiệp và chữ ký của từng người lao động”.

Thông tin của em cho thấy năm nay em 16 tuổi, cho nên việc giao kết hợp đồng lao động phải được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của em. Nói cách khác, em không thể tự mình ký kết hợp đồng lao động khi không có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của em.

Đại diện theo pháp luật của cá nhân được quy định tại Điều 136 Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau:

“1. Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.

2. Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.

3. Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

4. Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự”.

Cha, mẹ là người đại diện theo pháp luật đối với con chưa thành niên. Vì thế, nhà tuyển dụng yêu cầu có sự đồng ý của cha mẹ bạn là đúng quy định. Sự đồng ý này phải được thể hiện bằng văn bản. Bởi lẽ, một trong những nội dung chủ yếu của hợp đồng lao động là số chứng minh nhân dân hoặc giấy tờ hợp pháp khác của người lao động. Theo điểm c khoản 2 Điều 4 Nghị định số 05/2015/NĐ-CP ngày 12/01/2015 của Chính phủ là “Văn bản đồng ý việc giao kết hợp đồng lao động của người đại diện theo pháp luật đối với người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi”.

Người lao động chưa thành niên là người lao động dưới 18 tuổi. Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khoẻ để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động. Khi sử dụng người lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Tóm lại, pháp luật quy định em có thể ký hợp đồng lao động để làm công việc phù hợp khi có sự đồng ý bằng văn bản của bố, mẹ. Song, theo chúng tôi, em cũng nên lưu ý đến lời khuyên của bố mẹ về việc học tiếp hết cấp học trung học phổ thông, học nghề để có công việc ổn định cho tương lai.

Hùng Phi

Admin PBGDPL