Tham dự Hội nghị còn có có đại diện lãnh đạo một số Bộ, ngành, cán bộ lãnh đạo quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, đại diện cán bộ Đoàn, đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo Luật.

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, Tòa án nhân dân tối cao đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan hữu quan soạn thảo dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên, với mục tiêu hoàn thiện pháp luật tư pháp đủ nghiêm khắc nhưng cũng bảo đảm nhân văn đối với người chưa thành niên phạm tội; tăng cường giáo dục, hỗ trợ, giúp đỡ người chưa thành niên phạm tội tự sửa chữa lỗi lầm, cải thiện hành vi thông qua xử lý chuyển hướng, hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp mang tính chất trừng phạt, giam giữ nhưng vẫn bảo đảm sự an toàn của cộng đồng và trật tự xã hội.

Đại biểu nêu ý kiến tại hội nghị

Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên với 7 mục tiêu cơ bản: Hoàn thiện pháp luật tư pháp đủ nghiêm khắc nhưng cũng bảo đảm nhân văn đối với người chưa thành niên phạm tội; Tăng cường giáo dục, hỗ trợ, giúp đỡ chưa thành niên phạm tội tự sửa chữa lỗi lầm, cải thiện hành vi thông qua xử lý chuyển hướng, hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp mang tính chất trừng phạt, giam giữ nhưng vẫn bảo đảm sự an toàn của cộng đồng và trật tự xã hội; Xây dựng quy trình thủ tục tố tụng thân thiện, phù hợp với độ tuổi, tâm lý, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức và vì lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên; Bảo đảm các quyền cơ bản của người chưa thành niên trong xử lý chuyển hướng, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và tái hòa nhập cộng đồng; Thu hút, huy động nguồn nhân lực có chuyên môn về công tác xã hội; tăng cường trách nhiệm của gia đình, cơ quan, tổ chức hữu quan hỗ trợ, giám sát, giáo dục người chưa thành niên; Thiết lập cơ sở giam giữ phù hợp với mục đích phục hồi, giáo dục và sự phát triển của người chưa thành niên; Tăng cường cơ hội tái hòa nhập công đồng; xây dựng cơ chế giám sát, giáo dục, phục hồi hiệu quả, chuyên nghiệp, phù hợp với người chưa thành niên.

Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, Tòa án nhân dân tối cao đã trình Quốc hội cho ý kiến đối với dự án Luật; đồng thời đang tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự án Luật, trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.

Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên đang được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Hội nghị là hoạt động quan trọng trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật nhằm phát hiện những nội dung còn thiếu, chưa sát, chưa đúng, chưa phù hợp trong dự án Luật; kiến nghị, đề xuất những nội dung nhằm góp phần đảm bảo tính đúng đắn, phù hợp, khả thi; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên; phát huy tính dân chủ và đồng thuận trong xã hội khi Luật được áp dụng triển khai trong thực tiễn.

Tại Hội nghị, các ý kiến cũng tập trung phản biện các nội dung: phạm vi điều chỉnh và nhiệm vụ của Luật; Điều phối về tư pháp người chưa thành niên; Trách nhiệm của Người làm công tác xã hội; Các biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên; Hình phạt và thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên; Biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế đối với người chưa thành niên; Thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên; Bình đẳng giới trong dự thảo Luật; Vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên tham gia hoạt động tố tụng và tái hòa nhập cộng đồng đối người chưa thành niên. Các đại biểu cũng đưa ra một số ý kiến, đề xuất liên quan đến biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế đối với người chưa thành niên; việc thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên; vấn đề bình đẳng giới trong dự thảo Luật; vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên tham gia hoạt động tố tụng và tái hòa nhập cộng đồng đối người chưa thành niên.

Góp ý cho dự thảo Luật, đồng chí Đặng Hoa Nam cho rằng, về cơ cấu và nhân lực thì khoảng trống lớn nhất ở Việt Nam là đội ngũ những người làm công tác xã hội. Các quy định về nghề công tác xã hội chưa đồng bộ, chủ yếu mới được quy định trong các nghị định và thông tư, chưa được quy định trong Luật. Nhân lực công tác xã hội phân bổ không đều, đặc biệt ở cấp cơ sở, trên địa bàn dân cư; hoạt động còn thiếu chuyên nghiệp, chủ yếu là về quản lý nhà nước hoặc về từ thiện, trong khi người làm công tác xã hội về thực thi chính sách như tư vấn tâm lý, kết nối, chuyển tuyến các dịch vụ, đáp ứng nhu cầu xã hội của người dân… còn thiếu; Mạng lưới dịch vụ công tác xã hội đang thí điểm, chưa đáp ứng nhu cầu về trợ giúp xã hội của người dân nói chung và trẻ em nói riêng.

"Công tác xã hội thực sự rất quan trọng trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên. Do thiếu hụt nhân lực công tác xã hội nên việc phòng ngừa người chưa thành niên, trẻ em vi phạm pháp luật, phòng ngừa xâm hại, bóc lột sứcc lao động trẻ em.. còn hạn chế", đồng chí Đặng Hoa Nam nhấn mạnh.

Đồng chí Đặng Hoa Nam đề nghị cần quy định chi tiết, rõ ràng về vị trí, vai trò người làm công tác xã hội trong Luật tư pháp người chưa thành niên; thống nhất với quy định về người làm công tác xã hội và làm công tác bảo vệ trẻ em trong Luật trẻ em; người làm công tác xã hội có vai trò bình đẳng tham gia vào quá trình ra quyết định tư pháp; cân nhắc cơ chế phối hợp hoặc cơ chế biệt phái đối với người làm công tác xã hội.

Bên cạnh đó, có thể quy định mở rộng hơn, như việc cán bộ các tổ chức chính trị xã hội như Đoàn Thanh niên, Hội LHPN có chứng chỉ đào tạo công tác xã hội có thể được tham gia giải quyết các vấn đề về bảo vệ trẻ em, tư pháp người chưa thanh niên.

Ủng hộ việc sớm ban hành Luật, tuy nhiên Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Đường đề nghị cần làm rõ đối tượng và phạm vi điều chỉnh của dự án Luật, mối quan hệ giữa luật này với Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nhất trí với quy định của dự thảo Luật về việc tách vụ án hình sự nếu trong vụ án có người bị buộc tội là người chưa thành niên và người từ đủ 18 tuổi trở lên, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cho rằng, việc tách vụ án hình sự cần bảo đảm nguyên tắc có lợi cho người chưa thành niên và không làm ảnh hưởng đến việc xác định sự thật khách quan, toàn diện của vụ án đã được quy định tại Điều 170 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Bên cạnh đó, có ý kiến đánh giá nhiều quy định trong dự thảo Luật còn chung chung, chưa thể hiện rõ việc bảo vệ quyền và nhân phẩm của người chưa thành niên. Việc khám xét người, xem xét dấu vết trên thân thể, trưng cầu giám định được quy định tại Điều 139 và Điều 150 của dự thảo cần quan tâm đến vấn đề nhạy cảm giới, phân công người thực hiện khám xét có giới tính phù hợp với người chưa thành niên trong hoạt động này.

Kết luận hội nghị, Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm tiếp thu ý kiến phát biểu của các đại biểu và cho biết các ý kiến sẽ được tổng hợp đầy đủ, xem xét gửi đến cơ quan có thẩm quyền để tổng hợp, nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên.Tăng cường bảo vệ người chưa thành niên khi bị xâm hại.

BÌNH LIÊN

Lê Thị Lượt