UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định Phê duyệt “Chiến lược dữ liệu thành phố Hà Nội đến năm 2030 triển khai thực hiện Quyết định số 142/QĐ-TTg ngày 02/02/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược dữ liệu Quốc gia”.

Trên tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW và triển khai Nghị quyết số 03/NQ CP, Thành phố chủ trương tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển hạ tầng số,  kinh tế số, xây dựng công dân số, văn hóa số, với những cải cách mạnh mẽ, toàn  diện, nhất là cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ cao; từng bước đồng bộ các  cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp, tạo nền tảng tinh gọn bộ máy, cải cách thủ tục hành chính thực chất. 

Các thách thức của thành phố đang gặp phải đối với vấn đề dữ liệu đó là dữ liệu phân tán, được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, theo những định dạng khác nhau dẫn tới thiếu sự liên kết, đồng bộ, hạn chế trong tổng hợp, phân tích và chia sẻ dữ liệu cũng như phát huy được hiệu quả giá trị của dữ liệu. Cùng với đó, chất lượng dữ liệu, tính chính xác, kịp thời, tính đầy đủ của dữ liệu cũng cần được quan tâm và có cơ chế tổ chức triển khai thực hiện. Việc thu thập dữ liệu, lưu trữ và xử lý dữ liệu cũng đối mặt với những rủi ro bởi các nguy cơ mất an toàn thông tin, dữ liệu có thể bị khai thác trái phép. Thực tế, thành phố đang có khối lượng dữ liệu rất lớn từ rất nhiều nguồn. Tuy nhiên hiện nay thành phố thiếu các kho dữ liệu lớn phục vụ các hoạt động của chính quyền và phát triển kinh tế - xã hội cũng như việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công cụ phân tích dữ liệu còn nhiều hạn chế. Dữ liệu mở chưa trở thành động lực của đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế - xã hội. 

Tình hình thế giới và trong nước có cả thuận lợi, thời cơ và khó khăn, thách thức lớn đan xen, tiếp tục đặt ra nhiều vấn đề mới, yêu cầu mới đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước. Đặc biệt trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đặt ra những yêu cầu lịch sử đặc biệt, với vai trò và vị thế là Thủ đô vừa  dẫn dắt, vừa là động lực thúc đẩy phát triển cả nước, đòi hỏi cả hệ thống chính trị Thành phố và toàn dân cần nhận thức sâu sắc, quyết tâm, quyết liệt hành động để hiện thực hóa mục tiêu phát triển Thủ đô Văn hiến - Văn minh - Hiện đại, xanh,  thông minh, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa, hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh  cao, có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực; là  trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, là cực tăng  trưởng có vai trò dẫn dắt kinh tế của cả nước, có tầm ảnh hưởng trong khu vực; là trung tâm kinh tế tài chính lớn; trung tâm hàng đầu về giáo dục - đào tạo, y tế, khoa  học công nghệ và đổi mới sáng tạo; thành phố thanh bình, người dân hạnh phúc. 

Để xây dựng thành phố Hà Nội thông minh nhất thiết phải xây dựng được một  hạ tầng dữ liệu thống nhất, đảm bảo đúng – đủ - sạch – sống và khai thác hiệu quả hạ tầng dữ liệu đó để thông minh hóa mọi mặt hoạt động của chính quyền, cư dân  và cộng đồng doanh nghiệp thành phố. Đây là một quá trình phức tạp và lâu dài, đòi hỏi phải có một chiến lược đúng đắn, đồng bộ và khả thi. Chiến lược này đề ra các quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc và giải pháp để xây dựng và nhanh chóng đưa vào khai thác một hạ tầng dữ liệu thống nhất, an toàn. Đây là một cấu phần quan trọng và không tách rời của đề án xây dựng thành phố Hà Nội thông minh, bền vững. Việc triển khai thực hiện chiến lược dữ liệu phải được tiến hành đồng bộ với các hoạt động xây dựng thành phố Hà Nội thông minh. 

Một hạ tầng dữ liệu thống nhất, an toàn và kết nối là hợp phần quan trọng nhất, là nền tảng để xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số và xã hội số. Dữ liệu với tư cách là tư liệu sản xuất mới, phải được tổ chức thu thập, khai thác, bảo quản và chia sẻ, phân phối đến mọi ngành, mọi cấp chính quyền, đến từng cán bộ, công chức, viên chức, đến mỗi người dân và doanh nghiệp để trở thành một trong các nguồn lực cốt lõi góp phần hiện thực hóa quy hoạch chung xây dựng Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại. 

Hạ tầng dữ liệu góp phần quan trọng hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu, đột phá về năng lực cạnh tranh kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, đưa Hà Nội tiến gần tới tầm nhìn trở thành thành phố có thu nhập cao vào năm 2045, là nền tảng đảm  bảo mục tiêu xây dựng Hà Nội thành một thành phố thông minh, tiên tiến, thành phố kết nối toàn cầu, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, tăng cường quản lý và thúc  đẩy sự thịnh vượng cho Thủ đô trong dài hạn. 

Trong tương lai, Hà Nội sẽ trở thành một thành phố thông minh với năng lực dữ liệu vượt trội. Mọi hoạt động của chính quyền, người dân và doanh nghiệp sẽ được ghi lại dưới dạng dữ liệu số và được vận hành, quản trị dựa trên dữ liệu số trên cơ sở tuân thủ quyền riêng tư và bảo đảm an toàn thông tin cá nhân theo quy định của pháp luật. Hạ tầng dữ liệu thống nhất, chia sẻ và dùng chung được xây dựng bởi nỗ lực chung của chính quyền, của từng người dân và doanh nghiệp sẽ cung cấp thông tin chính xác, kịp thời nhất cho tất cả các chủ thể nhằm tối ưu hóa hoạt động số nói riêng và quá trình sống, học tập và làm việc của mỗi người dân Thủ đô. Các tiến bộ công nghệ số mới nhất, đặc biệt là công nghệ phân tích dữ liệu lớn và AI sẽ được sử dụng để liên tục nâng cao năng lực dữ liệu. 

Các hệ thống thông minh như dịch vụ hành chính công thông minh, y tế thông minh, giáo dục thông minh, giao thông thông minh… được xây dựng và vận hành dựa trên hạ tầng dữ liệu dùng chung. Điều này một mặt giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công, vận hành nền kinh tế hiệu quả hơn, mặt khác sẽ là cơ chế để hạ tầng dữ liệu chung luôn được cập nhật và đảm bảo đúng – đủ - sạch – sống. 

Quan điểm, nguyên tắc triển khai chiến lược: Người dân, doanh nghiệp là trung tâm; Dữ liệu là nguồn tài nguyên, là tài sản, là tư liệu sản xuất chính;  Bảo mật và quyền riêng tư là ưu tiên hàng đầu: Minh bạch và trách nhiệm giải trình;  Dữ liệu là nền tảng của quản trị thông minh và phát triển bền vững;  Xây dựng nền hành chính chủ động tương tác với người  dân, doanh nghiệp, đảm bảo tính liên thông và tương thích giữa các hệ thống thông tin,  CSDL của thành phố với các hệ thống của Bộ ngành, các CSDL quốc gia theo quy  định. Quá trình xây dựng hạ tầng dữ liệu phải đồng bộ với quy hoạch chung phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch chung xây dựng Thủ đô; Dữ liệu có đến đâu đưa vào khai thác sử dụng đến đó; Thúc đẩy hợp tác và chia sẻ dữ liệu với cộng đồng:

Mục tiêu chung chiến lược này hướng đến việc xây dựng và khai thác hạ tầng dữ liệu thống  nhất, đồng bộ, hiện đại, an toàn và hiệu quả làm nền tảng cho việc xây dựng Hà Nội  trở thành thành phố thông minh, bền vững. Hạ tầng dữ liệu thống nhất, dùng chung phải đảm bảo đáp ứng đầy đủ các yêu  cầu xây dựng một nền hành chính công thông minh, vận hành dựa trên dữ liệu. Hạ  tầng dữ liệu phải đáp ứng yêu cầu vận hành của các hệ thống thông minh khác như  y tế thông minh, giáo dục thông minh, văn hóa thông minh, giao thông thông minh,  kinh tế thông minh, xây dựng thông minh… Các hệ thống thông minh này kết nối  tất cả các chủ thể liên quan, đảm bảo các tương tác liên chủ thể đều được xác thực  một cách tin cậy. Các tương tác sẽ được ghi nhận dưới dạng dữ liệu số, được phân  tích bằng các công nghệ hiện đại phục vụ cho công tác quy hoạch, hoạch định chính  sách của các cơ quan chính quyền.

Để đáp ứng các yêu cầu nêu trên việc triển khai các nhiệm vụ về dữ liệu của  Thành phố bao gồm xây dựng và quản lý:  Dữ liệu định danh của tất cả các đối tượng quản lý (con người, đất đai,  doanh nghiệp, các đối tượng thuộc hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng kinh tế, văn hóa, xã hội,  tài sản công và tài sản cá nhân…).  Dữ liệu không gian nhằm định vị chính xác mọi đối tượng (bao gồm cả hạ  tầng dữ liệu không gian phục vụ quản lý tài nguyên, môi trường và xây dựng phát triển đô thị và bản đồ số dùng chung phục vụ cho việc định vị bằng GPS); Dữ liệu chuyên ngành (hệ thống các cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ công  tác quản lý nhà nước của các sở ban ngành và UBND các cấp);  Dữ liệu hiện trường (dữ liệu từ camera, thiết bị IoT, các phản ánh kiến nghị  của người dân trên không gian mạng, …); Hạ tầng dữ liệu của thành phố phải đáp ứng kết nối, chia sẻ đồng bộ cơ sở dữ  liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu các ngành và đáp ứng các yêu cầu tại Quyết định số  142/QĐ-TTg ngày 02/02/2024 của Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt Chiến  lược dữ liệu quốc gia đến năm 2030 và Quyết định số 1012/QĐ-TTg ngày 20/9/2024  của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch hành động chuyển đổi số hoạt động  chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trực tuyến và dựa trên dữ  liệu giai đoạn 2024-2025, định hướng đến năm 2030.  

Phát triển hạ tầng trung tâm dữ liệu:Trung tâm dữ liệu chính và Trung tâm dữ liệu dự phòng đáp ứng yêu cầu về kết  nối, chia sẻ, lưu trữ dữ liệu lớn, xử lý dữ liệu lớn phục vụ hoạt động điều hành của  Chính quyền Thành phố; phối hợp phát triển các Trung tâm dữ liệu vùng, khu vực  theo quy hoạch chung toàn quốc, đảm bảo kết nối thành công với các trung tâm dữ  liệu trên cả nước tạo thành mạng lưới chia sẻ năng lực tính toán, xử lý dữ liệu lớn  phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, phát triển văn hóa Thủ đô. 

 Phát triển dữ liệu phục vụ chính quyền số 

- Hoàn thành số hóa, kết nối và sử dụng hiệu quả 100% các CSDL quốc  gia tại Hà Nội, tạo nền tảng cho Chính quyền số; kết nối chia sẻ với kho dữ liệu tổng  hợp quốc gia để đồng bộ hóa trên phạm vi cả nước; từng bước hoàn thiện dữ liệu số,  nền tảng số phục vụ hoạt động chỉ đạo điều hành của Lãnh đạo thành phố trực tuyến  và dựa trên dữ liệu. 

+ 100% các Sở, ban, ngành xây dựng cơ sở dữ liệu định danh cho dữ liệu  chuyên ngành quản lý gắn với đối tượng quản lý theo chức năng nhiệm vụ và hệ  thống dịch vụ công trực tuyến thành phố. Các cơ sở dữ liệu định danh phải được gắn với các ứng dụng đăng ký, cấp phép và đảm bảo ‘’đúng – đủ - sạch – sống’’ để có  thể sử dụng cho mục đích xác thực điện tử, làm cơ sở để cải cách triệt để thủ tục  hành chính và dịch vụ công trực tuyến. Tất cả các cơ sở dữ liệu định danh được coi  là dữ liệu dùng chung và phải được chia sẻ trong tất cả các cơ quan chính quyền. 

+ 100% các cơ quan nhà nước Thành phố kết nối, chia sẻ các cơ sở dữ liệu dùng chung và chuyên ngành với nhau và với cơ sở dữ liệu quốc gia thông qua nền  tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của Thành phố theo yêu cầu quản lý và nhu cầu khai  thác, sử dụng dữ liệu. 

+ 100% các cơ quan nhà nước Thành phố mở và cung cấp dữ liệu mở đảm  bảo chất lượng; đưa vào khai thác sử dụng có hiệu quả, đảm bảo sẵn sàng hỗ trợ,  phục vụ cho các hoạt động chỉ đạo điều hành, ban hành chính sách của cơ quan nhà  nước và phát triển kinh tế số, xã hội số. 

+ Hoàn thiện hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính bảo đảm thực  hiện đủ, đúng các tiêu chí theo hướng dẫn tại các Quyết định số 437/QĐ-BTTTT  ngày 3/4/2024 và Quyết định số 4338/BTTTT-CĐSQG ngày 14/10/2024 của Bộ  Thông tin và Truyền thông và các văn bản khác có liên quan; 100% hồ sơ, kết quả  giải quyết thủ tục hành chính được số hóa; tối thiểu 80% dữ liệu về kết quả thực  hiện các thủ tục hành chính được tái sử dụng, chia sẻ theo quy định (ngoại trừ các  cơ sở dữ liệu nghiệp vụ đặc thù) đảm bảo người dân và doanh nghiệp chỉ phải cung  cấp thông tin một lần khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thực hiện các thủ tục  hành chính. 

+ Tích hợp kết quả xử lý công việc của cán bộ, công chức, viên chức vào  phần mềm quản lý văn bản và hồ sơ công việc của từng đơn vị; tỷ lệ áp dụng dữ liệu  trong phục vụ quản lý điều hành công việc trên môi trường số, trong kiểm tra, đánh  giá, xếp loại cán bộ, công chức, viên chức đạt tối thiểu 70%. 

+ Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đối với 100%thủ tục hành chính có đủ điều kiện  cung cấp trực tuyến, nâng cao hiệu quả của bộ máy hành chính nhà nước và cung cấp dịch  vụ công phục vụ người dân, doanh nghiệp. 

Mai Hoa

Vũ Thị Thanh Tú