Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/2/2020 của Chính phủ (có hiệu lực ngày 15/4/2020) về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.

Hiện nay, mạng xã hội, bên cạnh những ưu điểm giúp con người giao lưu, kết nối với nhau hơn, tiếp cận với các nguồn thông tin nhanh chóng và đa dạng, nhưng đồng thời cũng tồn tại nhiều bất cập trong thời gian qua như: vấn nạn nạn tin giả, tin xấu, chia sẻ, cung cấp thông tin sai sự thật… gây hoang mang dư luận ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, trật tự  xã hội và công tác chỉ đạo, điều hành của  chính quyền các địa phương. Nghị định 174/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện được ban hành đã trở thành công cụ pháp lý hữu hiệu nhằm quản lý thông tin trên môi trường mạng, xử lý và ngăn chặn nhiều trường hợp đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật. Tuy nhiên quá trình triển khai vẫn còn có một số tồn tại bất cập cần phải sửa đổi bổ sung, thay thế để đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Ngày 3/2/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 15/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử ( có hiệu lực ngày 15/4/2020) thay thế cho Nghị định 174/2013/NĐ-CP với nhiều quy định mới, cụ thể:

1.Quy định rõ hơn trách nhiệm và hành vi vi phạm của người tham gia dịch vụ mạng xã hội

Tại tại Khoản 3, Điều 64 Nghị định 174/2013/NĐ-CP quy định chế tài xử lý trong đó có việc đưa thông tin sai sự thật, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan tổ chức và danh dự cá nhân trên trang thông tin điện tử như sau:

“3. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân;

b) Cung cấp nội dung thông tin không phù hợp với lợi ích đất nước;

c) Đăng, phát bản đồ Việt Nam không thể hiện đầy đủ hoặc thể hiện sai chủ quyền quốc gia;

d) Đăng phát các tác phẩm đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;

đ) Giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức, cá nhân khác;

e) Không có hệ thống máy chủ đặt tại Việt Nam đáp ứng việc thanh tra, kiểm tra, lưu trữ, cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc giải quyết khiếu nại của khách hàng đối với việc cung cấp dịch vụ theo quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông

Tuy nhiên Điều khoản trên không có quy định cụ thể về hành vi sử dụng dịch vụ mạng xã hội khi cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân. Tại điểm a, Khoản 1, Điều 101, Nghị định 15/2020/NĐ-CP đã khắc phục vấn đề này, bằng việc quy định riêng một điều khoản ( Điều 101) về các hành vi vi phạm liên quan đến sử dụng dịch vụ mạng xã hội:

“Điều 101. Vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội

1. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để thực hiện một trong các hành vi sau:

a) Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân;

b) Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc;

c) Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn;

d) Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc;

đ) Cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu;

e) Quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm;

g) Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia;

h) Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm.

2. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các khoản 1 và 2 Điều này.

 Như vậy, về hành vi vi phạm liên quan đến mạng xã hội đã được Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định rất cụ thể, bao gồm các hành vi: “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm” trong đó có hành vi “ chia sẻ”  các thông tin giả mạo, sai sự thật… được đưa vào Nghị định rất phù hợp với thực tế các hành vi sử dụng mạng xã hội hiện nay. Mặt khác để bắt kịp với xu hướng hành vi sử dụng mạng xã hội Điều 101 cũng đưa thêm vào các nhóm hành vi “Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn” đảm bảo hạn chế việc bỏ lọt các hành vi vi phạm trong thời gian qua. Các hành vi trên theo quy định bị xử phạt từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng, và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm

2. Bổ sung nhiều hành vi, mức phạt mới liên quan đến mạng xã hội:

Nghị định 15/2020/NĐ-CP cũng bổ sung một số hành vi mới đối với vi phạm của tổ chức, doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội cụ thể:

-Hành vi không cung cấp thông tin về tên của tổ chức quản lý mạng xã hội, tên cơ quan chủ quản (nếu có), địa chỉ liên lạc, thư điện tử, số điện thoại liên hệ, tên người chịu trách nhiệm quản lý nội dung, số giấy phép, ngày tháng năm cấp, cơ quan cấp phép trên trang chủ của mạng xã hộ thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng (Điểm g, Khoản 2, Điều 100); Nếu cung cấp không đầy đủ hoặc không chính xác các thông tin trên thì bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng ( điểm e, Khoản 1, Điều 100); hành vi không thực hiện lưu trữ các thông tin về tài khoản, thời gian và nhật ký xử lý thông tin của người sử dụng theo quy định thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng(điểm d, Khoản 2, Điều 100)…

Về mức phạt: So với Nghị định 174/2013/NĐ-CP, thì mức phạt đối với một số hành vi vi phạm được tăng lên nhằm bảo đảm tính phòng ngừa, răn đe của pháp luật. Đối với hành vi chủ động lưu trữ, truyền đưa thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân mức phạt được nâng lên từ 50 triệu đến 70 triệu đồng so với mức phạt  cũ là từ 30 triệu đến 50 triệu; Đối với hành vi sử dụng thông tin cá nhân của người khác trên mạng xã hội nhưng chưa được sự đồng ý của cá nhân đó mức phạt tăng từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng so với mức phạt cũ cũ là từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng….

Đối với việc xử phạt các hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn do thông tin của chủ sở hữu chủ yếu là thông tin ảo, không chính xác. Ngoài ra, địa chỉ thiết bị dùng đưa thông tin lên mạng xã hội cũng không cố định, nhiều trường hợp máy chủ đặt ở nước ngoài. Tuy nhiên, Nghị định 15/2020/NĐ-CP đã quy định rõ trách nhiệm, hành vi khi không thực hiện việc đăng ký, lưu trữ và quản lý thông tin cá nhân; cung cấp không đầy đủ hoặc không chính xác thông tin trên mạng xã hội với mức xử phạt đủ sức răn đe sẽ là điều kiện thuận lợi để kiểm soát tin giả, lập lại trật tự thông tin trên mạng thời gian tới.

-Gia Hưng-

Xử lý Vi phạm Hành chính